ကေလးေတြကို ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ မိဘမ်ား လုပ္သင့္တဲ့ အခ်က္ (၁၀) ခ်က္

၁) ကေလးနာမည္ေတြ မတပ္ထားပါနဲ႔

ေက်ာပိုးအိတ္ ထမင္းဗူးအိတ္ ထီး စတာေတြမွာ ကေလးနာမည္ပါတဲ့ ကတ္ျပားေလးေတြ ခ်ိတ္ေပးထားတာမ်ိဳး မိဘေတြ လုပ္ေလ့ရွိပါတယ္.. ေက်ာင္းေတြမွာ အေရာေရာအေႏွာေႏွာနဲ႔ ပစၥည္းမေပ်ာက္ေအာင္ ခဲြျခားႏိုင္ေအာင္လို႔ေလ.. ဒါေပမယ့္ အဲလိုလုပ္လိုက္ျခင္းအားျဖင့္ သူစိမ္းေတြကလည္း ကိုယ့္ကေလးနာမည္ကို သိသြားပါတယ္.. ကေလးနားကို ကပ္ၿပီး "သားေလးက သူရ မဟုတ္လား သမီးေလးက ႏြယ္နီ မဟုတ္လား"လို႔ ေျပာလာရင္ ကေလးကလညး္ သူ႔နာမည္ကို သိေနတဲ့လူတစ္ေယာက္အျဖစ္ ယံုၾကည္မႈအတိုင္းအတာတစ္ခုျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္.. (ေက်ာပိုးအိတ္ေကာက္ရခဲ့ရင္ ဒီနံပါတ္ကို ဆက္ေပးပါ) ဆိုၿပီး လူႀကီးတစ္ဦးရဲ႕ ဖုန္းနံပါတ္ကိုသာ ေရးထည့္ေပးထားလိုက္ပါ..

၂) password ထားပါ
မိဘနဲ႔ သားသမီးၾကားမွာ အခ်င္းခ်င္းပဲ သိႏိုင္တဲ့ အမွတ္အသား ကုတ္ေတြ ထားပါ.. ကေလးတစ္စံုတခု အႏၱရာယ္ျဖစ္ေနတာမ်ိဳး တစိမ္းတစ္ဦးက ဖမ္းခ်ဳပ္ထားတာမ်ိဳးဆိုရင္ ကိုယ္နဲ႔အဆက္အသြယ္ရခ်ိန္မွာ ေဘးနားမွာရွိတဲ့ တစိမ္းမသိေအာင္ ေျပာႏိုင္မယ့္ စကားဝွက္ေတြကို ႀကိဳၿပီး ထားသင့္ပါတယ္.. (ဥပမာ- ငါးကန္ ေရျဖည့္ခဲ့တာ လွ်ံကုန္တယ္)ဆိုတာမ်ိဳး.. ကေလးက အဲ့လိုေျပာတာနဲ႔ ကိုယ္ကတန္းၿပီး သိသြားႏိုင္မယ့္ စကားဝွက္ေတြ တီထြင္ထားသင့္ပါတယ္.. ၿပီးေတာ့ တစိမ္းတေယာက္ေယာက္က ကေလးကို ေက်ာင္းလာႀကိဳတယ္ "ေဖေဖ ေမေမက ႀကိဳခိုင္းလိုက္တာ"လို႔ ေျပာလာရင္ ကေလးက တကယ္ပဲ ကိုယ့္အေဖအေမက ခိုင္းလိုက္တာ ဟုတ္မဟုတ္ "ဒါဆို ေမေမ့နာမည္က ဘာလဲ ေဖေဖ့နာမည္ကဘာလဲ ၿပီးေတာ့ password က ဘာလဲ"လို႔ ျပန္လွန္စစ္ေဆး အတည္ျပဳႏိုင္မယ့္ စကားဝွက္ကို ထားသင့္ပါတယ္.. (ဥပမာ- ေမႊးပြပန္းသီး) ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့.. ကိုယ္က တကယ္ပဲ တေယာက္ေယာက္ကို ႀကိဳခိုင္းခ်င္တယ္ဆိုလည္း စကားဝွက္ကိုေျပာလိုက္လု႔ိ ရတာေပါ့.. ဒါမွမဟုတ္ "ေမေမ့ကို ခု ဖုန္းဆက္ေပး" ဆိုၿပီး အတည္ျပဳခိုင္းတာမ်ိဳးျဖစ္ျဖစ္ ကေလးကို သင္ထားသင့္ပါတယ္..

၃) ဆန္႔က်င္ဘက္
ကေလးတစ္ေယာက္ထဲ သြားလာေနတုန္း ကားတစ္စီးစီးက ကပ္လာတယ္ အရွိန္ေႏွးၿပီး အထဲကေန ကေလးမသိတဲ့ တစ္ေယာက္ေယာက္က စကားေျပာလာတယ္ဆိုရင္ ကေလးကို ကားသြားေနတဲ့ဘက္နဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ကို ထြက္ေျပးဖို႔ အကူအညီေတာင္းဖို႔ သင္ထားပါ..

၄) နည္းပညာ
ခုေခတ္မွာ GPS နည္းပညာေတြ တုိးတက္လာတာ အားသာခ်က္ပဲ မဟုတ္လား.. ကေလးေတြကို လက္ပတ္နာရီလိုမ်ိဳး ပတ္ေပးထားၿပီး GPS ေရာ အေရးေပၚ အခ်က္ေပးခလုတ္ပါ ပါဝင္တဲ့ device ေတြ ေပၚေနပါၿပီ.. ေအာက္က လင့္ေတြမွာ ရွာၿပီး ဝယ္လို႔ရပါတယ္.. ကေလး ဂိမ္းေဆာ့ဖို႔ ဂိမ္းစက္ေတြ အိုင္ပက္ေတြေတာင္ ဝယ္ေပးမယ္စိတ္ကူးရင္ ဒီလို လက္ပတ္မ်ိဳးေလးေတြကို ပိုၿပီး ဦးစားေပး ဝယ္ထားသင့္တာေပါ့.. နန္းညီလိုုက္ရွာဖတ္ၾကည့္သေလာက္ KOREX Waterproof Babysitter တိုု႔ hereO GPS Watch for Kids တိုု႔က အဆင္ေျပမယ္ထင္တယ္.. ဒီလင့္ကဟာေလးလည္း မဆိုုးဘူး ထင္ရတာပဲ..
http://www.mypreciouskid.com/my-buddy-tag-child-safety-loca…

၅) ေအာ္ဖို႔ေျပာ
ကေလးကို မွာထားရမွာ ေနာက္တစ္ခုက တစ္ေယာက္ေယာက္ကမ်ား အတင္းအက်ပ္ ဆဲြေခၚသြားတယ္ ဖမ္းခ်ဳပ္သြားတယ္ဆိုရင္ ေအာ္ဟစ္အကူအညီေတာင္းဖို႔ပါ.. ဘယ္သူမွမရွိတုန္း ေအာ္ဟစ္ရုန္းကန္တာမ်ိဳးမလုပ္ဘဲ လူတစ္ဦးဦးေတြ႔ရင္ ရဲေတြ႔ရင္ လူထူထူၾကားေရာက္ရင္ "ဒီလူကိုမသိဘူး အတင္းေခၚလာတာ ဒီလူကိုမသိဘူး"ဆိုတာမ်ိဳး ေအာ္ဟစ္အကူအညီေတာင္းဖုိ႔ ေသခ်ာမွာထားပါ..

၆) တစ္ေယာက္ထဲ ဓာတ္ေလွခါးမစီးရန္
ကိုယ့္မိဘဖိုးဖြား မပါဘဲ တစ္ေယာက္ထဲ ဓာတ္ေလွခါးမစီးဖို႔ ဒါမွမဟုတ္ တျခားတစိမ္းနဲ႔ ဓာတ္ေလွခါးမစီးဖို႔ သတိထားခိုင္းပါ.. စီးမိရင္လည္း အထပ္တိုင္းက ခလုတ္ေတြကို ႏွိပ္ထားဖုိ႔ သင္ေပးထားလိုက္ပါ.. အထပ္တုိင္းမွာ တံခါးပြင့္ေနတဲ့အခါ ေဘးကလူက ရန္ျပဳခ်င္ရင္ေတာင္ သိပ္မလြယ္ကူေတာ့ပါဘူး..

၇) အိမ္မွာတစ္ေယာက္ထဲ
အေၾကာင္းတစ္စံုတစ္ခုေၾကာင့္ အိမ္မွာ ကေလးတစ္ေယာက္ထဲ က်န္ခဲ့ရရင္ အိမ္မွာ လူႀကီးမရွိဘူးဆိုတာကို အျပင္ကလူကို မေျပာဖို႔ သင္ေပးထားပါ.. (ေရပိုက္လာျပင္တာပါ ေရသန္႔လာပို႔တာပါ) စသျဖင့္ ေျပာလာတဲ့လူေတြကိုေတာင္ တံခါးမဖြင့္ေပးဖို႔ တံခါး ဟ မၾကည့္ဖုိ႔ ေသခ်ာေျပာထားပါ.. (ေမေမ့သူငယ္ခ်င္းပါ ေဖေဖ့သူငယ္ခ်င္းပါ)လို႔ ေျပာလာရင္လည္း (ေမေမ ေဖေဖမရွိဘူး)လို႔ ေျပာမယ့္အစား "ခဏေလးေစာင့္ပါ"လို႔ ေသခ်ာယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းေျပာၿပီး အေမ အေဖဆီ ဖုန္းဆက္ခိုင္းၿပီး အတည္ျပဳခိုင္းလို႔ရပါတယ္.. မိဘေတြက ကေလးတစ္ေယာက္ထဲ ျဖစ္ေနလို႔ အိမ္မွာအတူေစာင့္ေနေပးဖို႔ လႊတ္လိုက္တာပါလို႔ ေျပာလာရင္လညး္ အေပၚကေျပာသလိုပဲ password ကိုသံုးၿပီး အတည္ျပဳလို႔ ရတာပါပဲ..

၈) အြန္လိုင္း
ကေလးေတြလည္း ခုေခတ္မွာ အြန္လိုင္းက သူငယ္ခ်င္းေတြ ရွိလာပါၿပီ.. တဖက္လူ ေျပာသမွ်ယံုၿပီး အျပင္မွာ တစ္ေယာက္ထဲေတြ ခ်ိန္းမေတ႔ြဖို႔ ေသခ်ာမွာထားပါ.. ၿပီးေတာ့ ကေလးေတြ အင္တာနက္သံုးေနရင္ ဘာေတြသံုးလဲ ဘာေတြၾကည့္ေနလဲကို အၿမဲ သတိထားေစာင့္ၾကည့္ေနရဖို႔က မိဘေတြ တာဝန္ပါ.. (မသံုးရဘူးလို႔ ကန္႔သတ္လို႔မျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေန ေခတ္ကာလဆိုေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ ဂရုစိုက္ဖို႔ကိုပဲ အာရံုထားရပါေတာ့မယ္).. ကေလးေတြသံုးတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာက web-cam ကို တိတ္နဲ႔ ပိတ္ထားတာမ်ိဳး.. ကေလးေတြရဲ႕ browser ကို add-ons ထည့္ၿပီး ကန္႔သတ္ထားတာမ်ိဳးေတြ ႀကိဳတင္လုပ္ထားႏိုင္ပါေသးတယ္..

၉) ေဝးေဝးေန
မိသားစုမဟုတ္တဲ့ သူစိမ္းေတြနဲ႔ စကားေျပာရင္ ဘယ္ေလာက္ခြာၿပီး ေနရမယ္ဆိုတာမ်ိဳး သင္ေပးထားရပါမယ္.. လွမ္းဆဲြလို႔ တခုခု လွမ္းလုပ္လို႔ မမီႏိုင္တဲ့ လက္တစ္ကမ္းအကြာကို ေျပာျပထားၿပီး အဲေလာက္အကြာကေန ေနရမယ္ဆိုတာမ်ိဳးေျပာထားရမယ္.. အရြယ္နဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ လိင္ပညာေပးျခင္းေတြ လုပ္ထားၿပီးေတာ့ သူစိမ္းလူႀကီးက ျပဳမူတဲ့ ေျပာဆိုတဲ့ ကိစၥ တစ္ခုခုဟာ ကေလးစိတ္ထဲမွာ မသက္မသာျဖစ္လာတယ္ မႀကိဳက္ဘူးဆိုရင္ အဲ့ဒီလူအနားကေန အျမန္ခြာခဲ့ဖို႔လည္း မွာထားရပါမယ္..

၁၀) ဟင့္အင္း ျငင္းပါ
မသိတဲ့လူ တစိမ္းေတြက ေကၽြးလာ ေပးလာတာေတြကို ျငင္းဖုိ႔ သင္ေပးထားပါ.. "ေမေမက မစားရဘူး မွာထားတယ္" "ေဖေဖက မယူရဘူးေျပာထားတယ္" စသျဖင့္ ယဥ္ေက်းစြာ ျငင္းႏိုင္ပါတယ္.. ၿပီးေတာ့ ကေလးေတြဟာ သူတို႔ မႀကိဳက္မႏွစ္သက္တဲ့လူအနား မေနခ်င္ မေနလု႔ိရတဲ့ အခြင့္အေရးရွိပါတယ္.. တစ္ဦးတစ္ေယာက္က သူတို႔ မႏွစ္သက္တာ ျပဳလုပ္ရင္ သူတို႔မွာ ျငင္းပိုင္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတာကို ေသခ်ာေျပာျပထားရပါမယ္..

brightside.me က ေဆာင္းပါးကို မီွျငမ္းၿပီး ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ေရးထားပါတယ္.. ဒီလိုအခ်က္ေတြနဲ႔ ကာကြယ္ႏိုင္တယ္ဆိုေပမယ့္ မိဘေတြအေနနဲ႔ ကိုယ့္ကေလးေတြကို အၿမဲ မ်က္ေျခမျပတ္အကဲခတ္ေနရမယ္ဆိုတာလည္း မေမ့ၾကပါနဲ႔ေနာ္.. ကေလးနဲ႔အျပင္သြားတဲ့မိဘေတြကေလးကိုု အာရံုုမထားဘဲ အလုုပ္ကိစၥနဲ႔ ဖုုန္းနဲ႔ မိတ္ေဆြနဲ႔ အာရံုုမ်ားေနလိုု႔ ကေလးေတြကိုု သူမ်ားေခၚသြားတဲ့အျဖစ္ေတြ ခဏခဏပါ.. ဒီဗီဒီယိုုကိုုပဲ နမူနာၾကည့္လိုုက္ၾကပါဦး.. https://www.facebook.com/JoeySalads/videos/800923456741170/?autoplay_reason=all_page_organic_allowed&video_container_type=0&video_creator_product_type=2&app_id=2392950137&live_video_guests=0

မိဘနဲ႔ ကေလး ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာတတ္ေဆြးေႏြးတတ္တဲ့ အေလ့အထေလး ေမြးျမဴထားပါ.. တစ္ခုခုျဖစ္တာနဲ႔ ေမ့ေမ့ကို ေျပာျပဆိုတာမ်ိဳး သင္ထားပါ.. ကိုယ္က ကေလးကို အၿမဲအျပစ္ရွာေန စိတ္မရွည္ျဖစ္ေန ဆူပူေနတတ္ရင္ ကေလးေတြက သူတို႔မွာ တစ္ခုခုျဖစ္လာရင္ေတာင္ မိဘကို အားကိုးတႀကီး ေျပာျပေတာ့မွာမဟုတ္တဲ့အတြက္ ကိုယ့္ကေလးဘာေတြျဖစ္ေနလဲဆိုတာလည္း ကိုယ္မသိေတာ့ဘဲ ျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္.. မိဘမ်ား ကေလးေတြကို ကာကြယ္ႏိုင္ၾကပါေစ ကေလးေတြ လံုၿခံဳၾကပါေစ..

-နန္းညီ